Beltiger Rina Stam schrijft boek over dementie

Rina Stam presenteert dit voorjaar het boek ‘Welke dag is het vandaag?’. Dat verhaal schrijft ze grotendeels vanuit de gedachten van haar moeder die jarenlang aan dementie leed en afgelopen maart stierf. “Ma vroeg aan het begin van haar ziekte heel vaak welke dag het was. ‘Ooit ga ik een boek schrijven met die titel’, zei ik toen vaak voor de grap. De afgelopen maanden ben ik er serieus mee aan de slag gegaan”, vertelt Rina, die vorig jaar vanuit Belt-Schutsloot naar Frankrijk verhuisde. 

Na de noodzakelijke verbouwing vond ze daar in de rust en de natuur de tijd voor het schrijven van het boek. Ondanks dat ‘Welke dag is het vandaag?’ een mengeling van realiteit en fantasie is, put ze grotendeels uit eigen ervaring. Haar moeder leed net zoals eerder oma en overgrootmoeder aan dementie. “Dat begon met vergeetachtigheid. Ze woonde destijds bij ons. Langzaam sloop de ziekte haar en ons leven in. Na een verblijf van dertien  jaar in het verpleeghuis overleed ma dit voorjaar”, vertelt Rina.

Over het ziekteproces

Ondanks momenten van ellende en wanhoop kijkt ze niet alleen negatief terug op de ziekte van haar moeder. “Wat me vooral verbaasde is dat de ziekte niet in een strakke, dalende lijn gaat. Zelfs kort voor haar overlijden had ma soms nog een helder moment. Ik ben ervan overtuigd dat mensen die verder in de dementie zijn met hun ziel tussen hemel en aarde zweven. Het beginproces waarin je merkt dat dementie begint, is afschuwelijk. Maar later is het proces vooral voor anderen lastig. Wij zien onze dierbaren nog zoals wij zijn als gezond mens, maar zelf weten ze niet meer zoals wij weten. Ma vond na de eerste periode van de dementie die gepaard gaat met boosheid en achterdocht langzaam de rust en toen kwam haar lieve en vrolijke karakter weer aan de oppervlakte.”

Spirituele ervaring

Bijzonder is dat Rina het grootste deel van het boek beschrijft vanuit de gedachten van haar moeder. En dat terwijl moeder die nooit deelde. Rina beschouwt het als een spirituele ervaring. “Als ik achter mijn laptop zat, deed ik mijn ogen dicht en vroeg ik ma hoe ze de ziekte heeft beleefd. Dan kreeg ik de teksten door in mijn hoofd en vlogen mijn vingers als vanzelf over het toetsenbord. Op het einde van het boek zat ik vast. Ik vond het moeilijk het verhaal te laten eindigen met het sterven van de hoofdpersoon, mijn moeder, terwijl ze nog leefde. Toen deed ik weer mijn ogen dicht en vroeg ik haar hoe ik het boek moest eindigen. ‘Laat mij maar doodgaan’, hoorde ik ma toen in haar dialect zeggen. Ik schreef toen het einde en tien dagen later overleed ma daadwerkelijk. Het boek was af en ze kon gaan.”

Verdrietig en hilarisch

‘Welke dag is het vandaag?’ is een herkenbaar boek voor mensen die om wat reden dan ook met dementie te maken hebben. Anderen staan ongetwijfeld versteld van het ziekteproces en de invloed daarvan op dierbaren. Rina beschrijft alles tussen de eerste tekenen van vergeetachtigheid tot de ervaringen in verzorgingscentra en uiteindelijk het stervensproces. Dat levert veel verdrietige, angstige en hilarische belevenissen op. In het eerste deel beschrijft hoofdrolspeelster Francis haar ziekteproces, in het tweede deel staat het verhaal van dochter Stella centraal.

Boek voorverkoop  bestellen

‘Welke dag is het vandaag?’ verschijnt vermoedelijk eind mei. Het boek is nu in de voorverkoop (15 euro ipv 18,50) te koop via de site of via rinastam@hotmail.com. Na de release geeft Rina Stam lezingen en presentaties over het boek en haar ervaringen met dementie. De eerste afspraken met verzorgingscentra zijn daarvoor al gemaakt.